Trasa narciarska z Kowar do Czech

W ramach projektu oznakowano trasy narciarskie i zakupiono skuter do ich szlakowania

Jeszcze na początku XX wieku Kowary były centrum turystycznym Karkonoszy. Przez 45 lat po wojnie było to miasto przemysłowe. Po transformacji gospodarczej okazało się, że przemysł nie jest trwałą formą funkcjonowania miasta i jego władze zaczęły starać się o ponowne zaistnienie na mapie turystycznej. Właśnie wtedy powstał tam zalążek bazy turystyczno-noclegowej.

– To chyba ręka opatrzności sprawiła, że strona czeska poszukiwała akurat partnera do swojego projektu. Mieliśmy niestety tylko miesiąc na jego przygotowanie – mówi Dariusz Rajkowski, burmistrz Kowar w latach 2002-2006.

„Promocja systemu turystycznego Kowary – Mala Upa – Pec pod Snezkou” to projekt bliźniaczy wobec przedsięwzięć realizowanych w wymienionych gminach czeskich.

– Kowary, Pec pod Snezkou i Mala Upa to gminy turystyczne, sąsiadujące ze sobą. Współpraca wywiązała się w sposób naturalny – opowiada Bartosz Lipiński, kierownik Biura Promocji, Rozwoju i Przedsiębiorczości
w Urzędzie Miejskim w Kowarach.

Założenia
Inwestycja została zrealizowana z myślą o mieszkańcach partnerskich gmin oraz odwiedzających je turystów. Scalenie tras rowerowych i tras narciarstwa biegowego miało doprowadzić do zniesienia bariery kulturowej i językowej wyznaczonej przez granice administracyjne krajów. Samorządowcy liczyli również na podjęcie w przyszłości dalszych wspólnych działań w celu podkreślenia walorów turystycznych regionu. Projekt był jednym z pierwszych przedsięwzięć transgranicznych, którego głównym efektem miało być wypromowanie gmin w kraju i za granicą poprzez udoskonalenie oferty turystycznej.

Po stronie polskiej zaplanowano oznakowanie ponad 20 km szlaków narciarstwa biegowego i zamontowanie tablic informacyjnych, zakup skutera z nakładką, a także wydanie materiałów promocyjnych. W dłuższej perspektywie projekt miał być przyczynkiem do corocznego organizowania imprez otwierających sezon zimowy. Przedsięwzięcie jest jednym z elementów realizacji Strategii Rozwoju Gminy Miejskiej Kowary oraz Planu Rozwoju Turystyki Dolnego Śląska. Dokumenty te zakładają rozwój turystyki narciarskiej i infrastruktury z nią związanej.

Realizacja
Całkowita kwota przeznaczona na działanie to 339 352 zł, z czego 203 611 zł pochodziło z funduszu unijnego.
– W ramach projektu scaliliśmy trasy rowerowe i trasy do narciarstwa biegowego. Trasy zostały jednolicie oznakowane po obu stronach granicy. Był to projekt lustrzany. Wyrównaliśmy standardy usług turystycznych uzupełniając braki w każdej z gmin: Czesi zbudowali trasy rowerowe, a w Kowarach powstały trasy do narciarstwa – opowiada Bartosz Lipiński. 

Na szlaki narciarskie można przedostać się z różnych fragmentów miasta. Trasy zostały oznakowane za pomocą zielonych tablic z rysunkiem biegacza i nazwą szlaku oraz żółtych drogowskazów z informacjami o odległościach do charakterystycznych punktów w terenie. Przy wjazdach na szlaki i przy rozstajach dróg umieszczono tablice informacyjne z mapami i wskazówkami dotyczącymi najważniejszych atrakcji turystycznych w gminie. Pomyślano również o wydaniu materiałów promocyjnych z informacjami o atrakcjach turystycznych i bazach noclegowych po polsku, czesku, angielsku i niemiecku. Folder dostępny jest w centrach informacji turystycznej w trzech miastach partnerskich i w okolicznych miejscowościach. Zgodnie z planem zakupiony został skuter z nakładką do ubijania śniegu na szlakach.

– Oczywiście nie obyło się bez drobnych niedociągnięć. Mieliśmy mało czasu na wymyślenie systemu utrzymania tras narciarskich. Czesi w tej dziedzinie są bardziej doświadczeni i powinniśmy byli skorzystać z ich wiedzy. Zakupiony przez nas wózek do szlakowania był z pojedynczym szlakiem, a powinien być z podwójnym. Są to drobne niedociągnięcia. Ogólnie projekt został uznany za wzorcowy, co jest sporym sukcesem, biorąc pod uwagę jak mało czasu mieliśmy na jego przygotowanie – mówi Dariusz Rajkowski.

Po dokonanym rozpoznaniu rynku na skuter przeznaczono określoną kwotę, która w toku realizacji projektu okazała się zbyt niska. Miasto musiało przeznaczyć na sprzęt dodatkowe pieniądze jako koszt niekwalifikowany. Środki pochodziły z budżetu gminy.

Zgodnie z założeniami, po zorganizowaniu transgranicznych szlaków narciarskich corocznie sezon zimowy otwiera organizowana przez miasto impreza kulturalna. Pierwsza taka zabawa odbyła się 17 grudnia 2005 na Przełęczy Okraj. Trasy otwarte są wyłącznie w sezonie, w warunkach umożliwiających ich wykorzystywanie i utrzymanie.  

Wnioski
Polsko-czeskie przedsięwzięcie było projektem lustrzanym. W Kowarach powstały trasy do narciarstwa biegowego, a po drugiej stronie granicy uzupełniono infrastrukturę turystyczną o nowe trasy rowerowe.
– Trasy narciarskie powstałe w wyniku tej współpracy to nie są sportowe trasy biegowe, a turystyczne. Większy stopień trudności przyciągnął na nasze tereny turystów – amatorów. W Czechach jest 80 km tras narciarskich, my mamy ich tylko 20, ale dzięki współpracy i ich scaleniu, możemy wspólnie się uzupełniać – mówi Dariusz Rajkowski.

Promocja systemu turystycznego była jednym z dwóch unijnych projektów, które zapoczątkowały bardzo prężną dziś współpracę Kowar z czeskimi gminami karkonoskimi. Reaktywacja Międzynarodowego Zjazdu Saniami Rogatymi, to drugi wspólny projekt, który od 2006 roku jest realizowany corocznie po stronie polskiej.

– Doświadczenie współpracy nad wcześniejszymi projektami zachęciły nas do kontynuacji działań na tym polu. Obecnie w ramach porozumienia ramowego Transkarkonosze rodzą się różne pomysły i projekty. Podstawą jest partnerstwo między gminami. Jeden z projektów dotyczy promocji turystycznej i stworzenia jednolitego systemu oznakowania miast partnerskich – tłumaczy Bartosz Lipiński.

Jednym z kolejnych przedsięwzięć jest powstający obecnie wyciąg narciarski i kompleks turystyki górskiej wokół góry Czoło.
– Ośrodek narciarski miał być pierwszym w Europie Środkowej na wzór ośrodków alpejskich. Wyciągi z Kowar i z Malej Upy miały spotkać się na szczycie góry Czoło. Na razie możliwa jest realizacja I etapu tego planu – rozbudowa do granic parku narodowego. Doprowadzenie wyciągu na szczyt wiązałoby się z wkroczeniem na teren Karkonoskiego Parku Narodowego – opowiada Rajkowski.

Polsko-czeska współpraca rozwija się również na polu kulturalnym. Na coroczne obchody dni Kowar zapraszani są goście zza miedzy, którzy również przyjmują delegację z Polski na święto swojej gminy – Swobody nad Upą. Od czasu dwóch debiutanckich projektów lista przychylnych sąsiadów skorych do współpracy z Kowarami znacznie się poszerzyła.

– Dzięki nawiązanej z czeskimi gminami współpracy związki gmin karkonoskich po stronie polskiej, jaki i po stronie czeskiej inaczej na siebie patrzą. Dążą do tego, by nie było podziału, by gminy na targach promocyjnych prezentowały się wspólnie, jako region karkonoski, pokazywały wspólne projekty – zauważa Dariusz Rajkowski.

Projekt przyniósł również niewymierne korzyści dla samych Kowar, które bezustannie rozwijają potencjał turystyczny, jaki został przetestowany przy okazji budowania tras narciarskich. W ramach zwiększenia turystycznej atrakcyjności gminy planowana jest na przykład budowa Europejskiego Centrum Paralotniarstwa i kompleksu turystyki paralotniarskiej na zboczu góry Sulica.