Czesław Tomalik: Samorządowe porządki na Wyspach Kanaryjskich

Archipelag Wysp Kanaryjskich jest częścią Królestwa Hiszpanii. W 1978 r. państwo to – podobnie jak Polska w 1989 r. – odeszło od rządów autorytarnych i zbudowało ustrój zdecentralizowany. Wyspa Lanzarote w XVIII wieku przeżyła silne erupcje wulkaniczne trwające sześć lat. A pod koniec lat 60. ubiegłego wieku tradycyjne rolnictwo i rybołówstwo było zastępowane przez rozwijający się przemysł turystyczny. W tym momencie ze światowych wojaży na lokalną scenę wrócił osiągający sukcesy w USA Manrique, który wpłynął (i do dziś wpływa) na zagospodarowanie przestrzenne na Lanzarote.

To nie on zabudował wyspę białymi niskimi domkami, ale przekonał lokalne władze i przedsiębiorców do utrzymania tradycyjnego budownictwa. Co ważne, przyczynił się do rezygnacji z ustawiania tablic reklamowych, z którymi w Polsce walczy ustawa „krajobrazowa”, uchwalona z inicjatywy prezydenta Bronisława Komorowskiego. Gdy usiądziemy przy kawie na 17. piętrze w jedynym na całej wyspie naprawdę wysokim budynku w stolicy Arrecife, to wokół rozpościera się widok na białą zabudowę, z nielicznymi szyldami. Jest to bardziej widoczne w miasteczkach turystycznych. Tam widać nieustające ciągi białych niskich domków.

Zakaz reklamowych szyldów oznacza świadomą rezygnację władz lokalnych z finansowych pożytków z ich umieszczania w pasie drogowym. Ale zarazem oznacza, że właściciele bazy noclegowej i gastronomicznej nie rywalizują o klienta reklamowymi billboardami i innymi instalacjami, typowymi dla dzisiejszej gospodarki rynkowej.

Conejeros, jak nazywają się mieszkańcy wyspy Lanzarote, są wiernymi wykonawcami woli Césara Manrique. Kiedy w 1992 r. salon samochodowy w Arrecife wystawił duże tablice reklamowe, mieszkańcy zmusili właściciela do ich usunięcia. Ostatnio publiczne zgorszenie wywołało wybudowanie nowego przedszkola w kolorze błękitnym (a nie białym lub beżowym). Mieszkańcy wyspy wykazują się wyjątkową dbałością o czystość i porządek. Typowy jest widok kierowców autokarów wycieczkowych, którzy oczekując na pasażerów, czyszczą mopami karoserie swoich pojazdów.

zgso@zgso.org.pl