Japończycy inwestują długofalowo

Żarowska Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej to jedna z najprężniej działających jednostek tego typu. W strefie zainwestowały takie firmy jak Bridgestone czy Elektrolux, a duże zainteresowanie możliwością inwestowania w Żarowie spowodowało, że w wrześniu zeszłego roku tereny pod inwestycje poszerzono o dodatkowe 18 ha. Powstanie podstrefy nie zapewniło jednak sukcesu finansowego gminie. Miasto od jakiegoś czasu boryka się z poważnymi problemami finansowymi, co stało się – na przełomie 2007 i 2008 roku – powodem zmiany burmistrza w mieście.

– Wykorzystanie takich możliwości zależy wyłącznie od kwalifikacji lokalnych liderów – mówi Andrzej Sadowski z Centrum im. Adama Smitha.



Efekty wieloletniej pracy
Miasto Żarów ma tradycje przemysłowe. Największą fabryką w mieście były zakłady „Silesia” z wiodącą w regionie produkcją chemiczną. Znane są również Żarowskie wyroby z materiałów ogniotrwałych – Fabryka PCO. Dopiero jednak powstanie podstrefy Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej spowodowało zdecydowany wzrost zainteresowania miastem ze strony potencjalnych inwestorów.

Początki idei strefy inwestycyjnej powstały, gdy burmistrzem był obecny poseł PO, Zbigniew Chlebowski. Wraz z inwestycją holenderskiej firmy Thermaflex w 1995 roku, powstała powołana przez władze gminy Miejska Strefa Inwestycyjna. Stanowiła ona przedpole tego, co miało nastąpić w przeciągu następnych lat. W mieście zdecydowanie zainwestowano w infrastrukturę terenów przeznaczonych na przyszłe inwestycje. Zapewniono na tych terenach wszystkie niezbędne media, postarano się o istnienie odpowiednich rezerw mocy (energii elektrycznej), dostępność gazu i odbioru ścieków (nowoczesna oczyszczalnia). Starano się także wprowadzić najwyższe standardy obsługi inwestorów.

Bazując na Miejskiej Strefie Inwestycyjnej i po osiągnięciu odpowiedniego zakresu tworzonej i niezbędnej infrastruktury w 2001 doszło do podpisania memorandum pomiędzy Wałbrzyską Specjalną Strefą Ekonomiczną, gminą Żarów, PAIiIZ oraz Mitsui & Co Deutschland GmbH. Memorandum przewidywało utworzenie żarowskiej podstrefy, do której zaproszeni będą japońscy inwestorzy. Memorandum było pierwszym krokiem do tego, aby Rada Ministrów podpisała decyzję o utworzeniu podstrefy Żarów obejmującej pierwotnie 68 ha.

W ramach specjalnej strefy
„Rzeczą, którą najtrudniej w świecie zrozumieć, jest podatek dochodowy” miał powiedzieć Albert Einstein. Firmy, które postanowiły ulokować swoją produkcję w Żarowie mogły liczyć nie tylko na zwolnienia od podatku dochodowego co jest istotą funkcjonowania specjalnych stref, ale też dzięki uchwale rady gminy, ze zwolnień z podatku od nieruchomości. Na atrakcyjność strefy wpływa także jej lokalizacja. Teren ten posiada połączenie z siecią dróg krajowych, jak i autostradą oraz z siecią kolejową. W odległości 48 km znajduje się międzynarodowe lotnisko we Wrocławiu, a w odległości 23 km niewielkie lotnisko sportowe w Mirosławicach. Dzięki takim atutom tereny pod Żarowem stały się miejscem inwestycji wielu firm zagranicznych i polskich.

Korporacji takich jak Bridgestone i Elektrolux nie trzeba przedstawiać. Poza nimi ulokowały się tu m.in., obdarzające Żarów specjalnymi względami, firmy japońskie: YAGI produkująca odkuwki stalowe dla przemysłu samochodowego, czy Daicel Safety Systems Europe – fabryka japońska produkująca wypełniacze do poduszek powietrznych. W sumie w strefie zainwestowało bezpośrednio 10 firm z całego świata zatrudniających ponad 1000 pracowników. O tym jak to wpłynęło na funkcjonowanie miasta opowiada zastępca burmistrza Leszek Buchowski.

– Żarowska podstrefa odmieniła oblicze naszego miasta i gminy. Efektem oczywistym jest spadek bezrobocia i poprawa życia mieszkańców. Wzrost zamożności spowodował też większy popyt na różnego rodzaju usługi co spowodowało powstanie wielu nowych firm i miejsc pracy także poza strefą.
Zdaniem zastępcy burmistrza oznacza to także, że mimo braku bezpośrednich podatków od firm strefowych, budżet gminy zdecydowanie zyskuje dzięki podatkom PIT płaconym przez pracowników zakładów, jak i dzięki ogólnemu rozwojowi gospodarczemu gminy – mówi Leszek Buchowski.

Owocna współpraca
Nikt nie pamiętałby o dobrym Samarytaninie, gdyby miał tylko dobre intencje. Aby przejść do historii musiał być jeszcze bogaty – twierdziła żelazna dama, Margaret Thatcher, znana przede wszystkim z naprawy angielskiej gospodarki. Trudno posądzić lokujące się w Żarowie firmy o brak pieniędzy i zysków. Czas jednak pokaże czy przejdą do historii Żarowa zapisując się w niej złotymi zgłoskami. Jak twierdzą władze Żarowa współpraca pomiędzy gminą o firmami strefowymi przebiega wręcz modelowo.

– Istnieje wiele płaszczyzn współpracy, na których komunikujemy się z inwestorami. Bardzo ważne jest to, że firmy włączają się w rytm życia miasta uczestnicząc w wielu imprezach np. na zasadach sponsoringu – mówi Leszek Buchowski.

Jest to oczywiście jak najbardziej zgodne z nowoczesną filozofią biznesu, gdzie firmy starają się, by pracownicy jak najbardziej utożsamiali się z firmą, właśnie poprzez organizowanie wspólnych imprez, wyjazdów, drobne upominki itp. Do trwałych efektów współpracy trzeba zaliczyć powstanie infrastruktury drogowej niezbędnej dla właściwego rozwoju podstrefy. W ramach rozbudowy sieci drogowej powstało m.in. bezpośrednie połączenie z autostradą A4. Zakład Electrolux posiada swoją bocznicę kolejową, a rosnące ceny paliw, zrodzą być może nowe rozwiązania i w tym zakresie. Większość firm ulokowała się w strefie stosunkowo niedawno i stale się rozbudowuje, co daje nadzieję, że współpraca między inwestorami i gminą się rozwinie, a zyski dla tych ostatnich będą jeszcze większe.

Przyszłość
Działanie specjalnych stref budzi jednak pewne kontrowersje i obawy o przyszłość. Potwierdza je Andrzej Sadowski.

– Istnieje bardzo poważna obawa, że po wyczerpaniu limitów ulg podatkowych, firmy te przeniosą się do innych krajów – przekonuje.

Choć potwierdza to m.in. przykład koncernu Elektrolux, który bardzo szybko zamknął swoja fabrykę w Niemczech i przeniósł ją do Polski – władze miasta są pewne, iż inwestycje w strefie nie są tylko krótkim epizodem w historii inwestorów.

– Japończycy inwestują długofalowo – odpowiada Leszek Buchowski, – poprzedzają każdą inwestycję kilkuletnim okresem rozpoznania i lokują się na wiele lat. Nie wierze, żeby mieli się przenieść zaraz po wyczerpaniu limitu ulgi.

Andrzej Sadowski twierdzi jednak, iż podczas planowania powstania stref popełniono zasadniczy błąd logiczny.

– Podczas realizacji tego pomysłu nie zadbano o zrównoważony rozwój całego kraju. Skoro przyznano, że takie warunki jakie wytworzono w strefach sprzyjają przedsiębiorczości, to dlaczego nie wprowadzono ich w całym kraju – pyta ekspert z Centrum im. Adama Smitha. – Myślenie o przyszłości powinno polegać na zapewnieniu potencjalnym przedsiębiorcom i inwestorom równych, sprzyjających warunków w każdym miejscu. W przeciwnym wypadku ograniczymy się do pozornych i chwilowych sukcesów kilku gmin, które dzięki preferencyjnym warunkom zachęciły do inwestowania duże koncerny – kontynuuje Andrzej Sadowski.

Na pytanie, jaka jest przyszłość takich stref, przyjdzie jeszcze kilka lat poczekać. Szybciej powinniśmy poznać efekty programu naprawczego nowej burmistrz Żarowa Lilly Gruntkowskiej, która była już burmistrzem w tym mieście w latach 2001-2005, więc powinna świetnie znać problemy gminy. W odróżnieniu od poprzedniej ekipy, która chciała znacząco obniżyć wydatki, nowe władze liczą na zyski z poczynionych inwestycji i cały czas stawiają na rozwój.