Marcin Piątkowski: Samorządy nie mogą ciągle usprawiedliwiać się przepisami

Raport „Doing Business 2011” Banku Światowego pokazuje, że Polska zajmuje wysokie 15 miejsce w światowym rankingu pod względem jakości infrastruktury prawnej i rynkowej decydującej o łatwości uzyskania kredytu. Dotyczy to w szczególności jakości dostępnej informacji o kredytobiorcach, która w Polsce jest na wysokim poziomie dzięki m.in. Biuru Informacji Kredytowej, oraz efektywności przepisów prawnych dotyczących zabezpieczeń kredytowych.

Innym wskaźnikiem, według którego Polska została wysoko oceniona, jest subindeks ochrony inwestorów, który mierzy efektywność przepisów chroniących mniejszościowych akcjonariuszy przed niewłaściwym korzystaniem z ich własności przez zarządy spółek. Według ostatniego rankingu jesteśmy na 44 miejscu wśród 183 krajów na świecie.

Dzięki postępującej cyfryzacji ksiąg wieczystych łatwiej jest też przenieść własność nieruchomości. Z roku na rok poprawia się również łatwość płacenia podatków i składek ubezpieczeniowych, co wynika zarówno z postępów w informatyzacji płacenia podatków, jak i z relatywnej stabilności systemu podatkowego. Mimo postępów, Polska ma jednak dalej wiele do zrobienia: pod względem łatwości płacenia podatków Polska sklasyfikowana jest dopiero na 121 miejscu w świecie.
Najgorzej w rankingu wypadamy pod względem szybkości procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę. W tej kwestii Polska zajmuje dopiero 164 miejsce. Zgodnie z prawem na decyzję o pozwoleniu na budowę przedsiębiorca nie powinien czekać dłużej niż 65 dni. Istnieje jednak również zapis, który w wyjątkowej sytuacji pozwala ten okres znacząco wydłużyć, z czego niestety urzędnicy korzystają dosyć często. Przejście całej procedury, łącznie z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie, wymaga 32 procedur i średnio trwa nawet do 311 dni.

Znaczącą barierą w procesie budowania nieruchomości jest prawo budowlane, które jest zbyt restrykcyjne i skomplikowane. Warto byłoby je zmienić, ograniczając stosowanie restrykcyjnych przepisów tylko w stosunku do budowli o wysokim ryzyku, np. szpitali. Problem leży jednak również po stronie egzekucji przepisów, która często jest zbyt powolna i biurokratyczna. Urzędnikom brakuje odpowiednio silnych bodźców zmuszających ich do zwiększenia efektywności. W tej kwestii duże pole do popisu mają samorządy, które mają wpływ na działalność nadzoru budowlanego i jakość obsługi inwestorów. Nie można wszystkiego tłumaczyć niewłaściwymi przepisami i koniecznością wprowadzenia zmian odgórnych – w Warszawie. Władze samorządowe powinny zacząć bliżej współpracować z lokalnym nadzorem budowlanym, przeprowadzić audyt jakości wewnętrzych procesów zarządzania oraz wprowadzić monitoring szybkości załatwiania spraw. Najlepsi powinni być nagrodzeni, najgorsi zaś odpowiednio zmotywowani. W tej kwestii pomóc samorządom mogą eksperci Banku Światowego. Dodatkowo, władze województw, powiatów i gmin powinny sprawić, aby wreszcie przygotować całościowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie całego swojego regionu.