Przy okazji 30-lecia Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego samorządowcy mówili, że jeszcze kilka lat temu MSZ nie interesował się samorządami. Podejście to uległo zmianie, z czego to wynika?
Dostrzegamy i doceniamy efekty działań podejmowanych przez samorządy na arenie międzynarodowej. Procesy globalizacyjne i integracyjne sprawiają bowiem, że polityka zagraniczna to dzisiaj coś więcej niż relacje pomiędzy państwami, a stosunki międzynarodowe nie są dzisiaj polem aktywności wyłącznie służb dyplomatycznych.
Czy łatwiej współpracuje się Państwu z poszczególnymi gminami i miastami czy korporacjami samorządowymi jak np. Związkiem Miast Polskich?
Współpracujemy z samorządami wszystkich szczebli, jak również z korporacjami samorządowymi. Trudno powiedzieć, w których sytuacjach współpraca jest łatwiejsza, ponieważ mają one odmienny charakter. Jeśli chodzi o poszczególne gminy, miasta i województwa, to koncentrujemy się na konkretnych przypadkach, np. przystąpieniu miasta do zrzeszenia międzynarodowego, organizacji wizyt zagranicznych lub przyjmowania zagranicznych delegacji, poszukiwania partnerów do współpracy. Natomiast biorąc pod uwagę liczbę partnerów po stronie samorządowej, równolegle prowadzimy współpracę instytucjonalną za pośrednictwem gremiów skupiających samorządy, w tym korporacji samorządowych.
Jakie działania podejmuje resort w sprawie współpracy z samorządami?
Stosunkowo nowym elementem współpracy instytucjonalnej z samorządami jest organizowana od 2012 r. Stała Ogólnopolska Konferencja Współpracy Międzynarodowej Samorządu. Konferencja w naszej ocenie stanowi doskonałe forum do partnerskiej dyskusji o sprawach międzynarodowych z udziałem nie tylko strony samorządowej, ale też lokalnych ekspertów, przedstawicieli organizacji pozarządowych.
Z jakich jeszcze form wsparcia MSZ mogą korzystać samorządy?
Katalog form wsparcia jest obszerny, oczywiście najbardziej dostrzegany przez samorządy jest ten o charakterze finansowym, ale nasze zaangażowanie ma też codzienny i bardzo roboczy charakter. Jako przykład mogę podać nasze kontakty dotyczące udzielania przez MSZ zgód na różne formy współpracy międzynarodowej samorządów. Wspieramy naszych partnerów w przygotowaniu dokumentów, udzielamy porad i wskazówek, w przypadku wątpliwości w trybie roboczym konsultujemy problematyczne kwestie z właściwymi merytorycznie komórkami MSZ i w innych resortach. Kolejny element wsparcia naszej współpracy stanowi sieć Regionalnych Ośrodków Debaty Międzynarodowej, pełniąca funkcję swoistego pośrednika pomiędzy ministerstwem a samorządami oraz regionalnymi i lokalnymi środowiskami opiniotwórczymi.
Czy Regionalne Ośrodki Debaty Międzynarodowej faktycznie wzmocniły Państwa współpracę z samorządami?
Zmiana profilu działalności koordynowanej przez MSZ sieci regionalnych ośrodków informacyjnych okazała się dobrym pomysłem. Zyskaliśmy solidnych partnerów, dzięki którym możemy prowadzić debatę z zakresu współpracy międzynarodowej na poziomie regionalnym i z aktywnym udziałem lokalnych społeczności, a także wzmacniać zaplecze naszych partnerów samorządowych. Korzyść jest więc obopólna, a Regionalne Ośrodki Debaty Międzynarodowej przez trzy lata swojej działalności na trwałe wpisały się w krajobraz przestrzeni publicznej miast, w których funkcjonują.
W jaki sposób samorządy mogłyby efektywniej wykorzystywać możliwości, jakie daje integracja z samorządami z zagranicy?
MSZ jest bardzo zadowolone ze stanu obecnej współpracy z samorządem i – generalnie – z międzynarodowego zaangażowania polskich regionów. Z naszego punktu widzenia współpraca międzynarodowa powinna być traktowana przez samorządy jako istotne narzędzie służące realizacji potrzeb rozwojowych społeczności lokalnych na różnych polach – od gospodarki, po edukację i kulturę.
W tym roku MSZ na konkurs pt. „Wsparcie obywatelskiego i samorządowego wymiaru polskiej polityki zagranicznej 2015” przekazało ponad 3 mln zł. Czy w Państwa opinii te środki zostały dobrze spożytkowane? Jakie projekty realizowane przez samorządy Państwo dotują? Jakie korzyści mogą uzyskać samorządy dzięki realizacji projektów dotowanych przez MSZ?
Mamy wrażenie, że projekty składane do konkursu przez samorządy i organizacje pozarządowe są z roku na rok coraz lepszej jakości. Ich tematyka zmienia się i dotyczy aktualnych obszarów komunikacyjnych wynikających z priorytetów polskiej polityki zagranicznej. W obecnej edycji są to kwestie związane z promocją sukcesu Polski regionalnej i lokalnej, demokratyzacji, aktywnego członkostwa w UE, przewodnictwa Polski w Radzie Państw Morza Bałtyckiego oraz problematyki pomocy rozwojowej. Celem tych inicjatyw jest rozwój debaty publicznej na temat polskiej polityki zagranicznej oraz wzmocnienie zaplecza merytorycznego regionalnej współpracy międzynarodowej. W ramach projektów samorządy i organizacje pozarządowe mogą otrzymać dotacje m.in. na wypracowanie koncepcji kierunków i priorytetów współpracy międzynarodowej, ale też na projekty komunikacyjne czy wymianę doświadczeń i wizyty studyjne.
Co jest jeszcze w kwestii relacji MSZ z samorządami do zmienienia i jakie są plany resortu na najbliższą przyszłość?
Współpraca z samorządami jest z naszej perspektywy procesem, który wymaga ciągłych ulepszeń. Konieczne jest na przykład przygotowanie kompleksowych zmian regulacji prawnych dotyczących współpracy międzynarodowej polskich samorządów terytorialnych. Tutaj prowadzimy rozmowy z Ministerstwem Cyfryzacji i Administracji, w którego kompetencjach leżą odpowiednie akty prawne. Jednocześnie mamy świadomość rosnących oczekiwań ze strony samorządowej. Mając to na uwadze, planujemy dalsze rozbudowanie narzędzi wspierających partnerów samorządowych, m.in. poprzez program szkoleń, budowę platformy wymiany dobrych praktyk w ramach strony internetowej wymiaru samorządowego i obywatelskiego polskiej polityki zagranicznej, a także baz danych na temat współpracy międzynarodowej. Liczymy, że nasi partnerzy wezmą aktywny udział w ich tworzeniu.
Rozmawiał
Rafał Przeździecki
.png)
