Przyjęty 18 sierpnia br. przez rząd projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (tzw. mała nowelizacja) stanowi pierwszy krok do kompleksowych zmian systemowych, opracowywanych przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju oraz Komisję Kodyfikacyjną Prawa Budowlanego.
Propozycje zmian
W opinii projektodawców, czyli Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, nowelizacja umożliwi gminom efektywne gospodarowanie przestrzenią – zanim przeprowadzone zostaną długofalowe zmiany systemowe. Wprowadzenie rozwiązań ma także umożliwić samorządom lepsze bilansowanie wydatków i wpływów związanych z zagospodarowaniem przestrzennym. Zmniejszenie wydatków gmin zapewnione ma zostać m.in. poprzez wskazanie gmin jako instytucji odpowiedzialnych finansowo za własne decyzje planistyczne, a nie wynikające z decyzji innych organów i przepisów oraz dzięki zapisom eliminującym nadmierny automatyzm w mechanizmach odszkodowawczych. Dzięki temu samorządy uzyskają możliwość wykorzystania części środków, dotychczas przeznaczanych na odszkodowania, na inne cele, np. budowę infrastruktury technicznej czy remonty. Lepsze bilansowanie wydatków i wpływów związanych z zagospodarowaniem przestrzennym będzie związane również z koniecznością przeprowadzenia analiz zapotrzebowania na tereny inwestycyjne, dzięki którym działania będą ściśle związane z możliwościami i potrzebami danej gminy.
JST oczekują zmian
Samorządowcy od dawna zgłaszają potrzebę uporządkowania kwestii związanych z zagospodarowaniem przestrzennym, ale do propozycji resortu infrastruktury podchodzą sceptycznie.
– Przed projektem zmian przyjętym przez Radę Ministrów jeszcze daleka droga zanim ewentualnie zostanie uchwalony. Projekt wprowadza pewne nowe instytucje, ale trudno je dzisiaj komentować, bo wymagają one szczegółowej analizy m.in. pod względem prawnym i pod kątem przyszłego zastosowania – uważa Zygmunt Frankiewicz, prezydent Gliwic i prezes Związku Miast Polskich.
Projekt nowelizacji w zamierzeniu ma się także przyczynić do wzmocnienia udziału społeczeństwa w procesie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, m.in. dzięki dodatkowym konsultacjom i obowiązkowi publikowania dodatkowych dokumentów.
– Można się zastanowić, czy przyniosą oczekiwane efekty nowe formy wzmocnienia kontroli społecznej w procesie tworzenia aktów planistycznych, polegające między innymi na tzw. wstępnej dyskusji nad kierunkami zmian. Mamy wątpliwości, czy to przyspieszy bądź usprawni procesy planistyczne – uważa prezydent Frankiewicz.
Planowanie przestrzenne wymaga jednak pewnych zmian oraz celowych i skutecznych działań, które pozwolą ograniczyć najistotniejsze problemy i umożliwią efektywne kształtowanie przestrzeni. Obecne zapisy prawne utrudniają realizację pomysłu miasta zwartego, przyjaznego użytkownikom, w tym pieszym, rowerzystom i niepełnosprawnym. Ustawa ma dziś charakter wyłącznie proceduralny, nie nadaje planowaniu przestrzennemu kierunku merytorycznego, którego wymagają dzisiejsze wyzwania cywilizacyjne, potrzebny jest zrównoważony rozwój i oszczędne gospodarowanie zasobami. (rp)
.png)
