Czesław Tomalik: Nadzieja w Prezydencie RP

Ustawę z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Sejm przekazał do Prezydenta RP. Senat nie wniósł do niej poprawek. 

Na temat „rewolucji śmieciowej”, czyli nowelizacji z 1 lipca 2011 r., która weszła w życie od 1 stycznia 2012 r., huczy we wszystkich polskich gminach. Uzasadnione są obawy, że spowoduje ona w II połowie 2013 r. poważny kryzys w wielu samorządach. Nie będę przypominał gorzkich opinii o projekcie senackim i o ostatecznym tekście sejmowym, ani negatywnych opinii o stronie samorządowej Komisji Wspólnej Rz i ST z okresu, gdy do końca czerwca 2011 r. ważyły się losy „rewolucji śmieciowej”. 

Czas na nowe argumenty! Wdrożenie tej rewolucji jest wielkim zagrożeniem dla finansów gmin. Jaką wiedzę o budżetowych skutkach tak wielkiej zmiany miał każdy z prezydentów, burmistrzów i wójtów 15 listopada 2012 r., gdy przedstawiał RIO i Radzie projekt budżetu na 2013 r.? Przecież nie sposób przewidzieć skutków przyszłych przetargów i innych do dziś nieznanych finansowych parametrów nowego systemu, w którym opłaty za odbiór odpadów komunalnych staną się dochodem własnym gminy i muszą starczyć na pokrycie wszelkich wydatków na zagospodarowanie odpadów. 

Nasz Związek ma wyjątkowe doświadczenie z okresu innej zmiany, jaką było obligatoryjne przejęcie przez gminy prowadzenia szkół podstawowych od 1 stycznia 1996 r. Monitoring oświatowych wydatków gmin wzbudził wówczas zainteresowanie Sejmu. Jako ekspert Komisji Sejmowej przedstawiałem nasz raport we wrześniu 1998 r. Przy wszystkich różnicach problem wyglądał podobnie. W 1996 r. budżety gmin zwiększyły się skokowo po stronie dochodów (subwencja oświatowa) i wydatków na utrzymanie szkół, ale szybko okazało się, że gminy muszą dopłacać do tego zadania. 

Teraz skala problemu jest większa, a gminy są w potrzasku. Z jednej strony obowiązki prawne, z drugiej interesy mieszkańców – wyborców. Zamieszanie z ustawą śmieciową nadal utrudnia precyzyjne wyliczenie wysokości opłat. Jest wysokie ryzyko, że gminy będą musiały dopłacać do nowego systemu, jeśli suma opłat okaże się niewystarczająca. A przecież ustawa o finansach publicznych nakazuje równoważenie wydatków bieżących do dochodów bieżących. Ze środowiska RIO słyszę obawy o utratę płynności finansowej przez gminy. No i ten krótki czas na wprowadzenie „rewolucji”. 

Zainicjuję ogólnopolską kampanię naszego Związku z apelem do Prezydenta RP o nadzwyczajną inicjatywę. To już nie chodzi o orzełki na koszulkach polskich piłkarzy, ani o wymogi dla manifestacji ulicznych. Nawet powodów przesunięcia o 2 lata obowiązku szkolnego dla sześciolatków nie da się porównać z grożącym nam poważnym kryzysem samorządów gminnych. Uważam, że o co najmniej 6 miesięcy powinno być przesunięte wdrożenie tak wielkich zmian. Ten czas pozwoli na sprawdzenie i poprawienie rozwiązań w każdej gminie. Jedynym autorytetem, który może przekonać do tego koalicję rządową, jest Prezydent RP Bronisław Komorowski. 

Czesław Tomalik
zgso@zgso.org.pl