Józef Kurek: Każdy boi się kontroli

Nowelizacja, która wchodzi w życie 20 lutego, dostosowuje polskie prawo do unijnej dyrektywy obronnej. Dodatkowo część nowych przepisów ma wyeliminować z rynku nierzetelnych, niestabilnych finansowo i nieuczciwych wykonawców, którzy w przeszłości nie zrealizowali zamówienia lub wykonując je, wyrządzili szkodę.

Wykluczeni z przetargu
Z przetargu wyłączeni są ci wykonawcy, którzy nie wykonali zamówienia lub zrobili to nienależycie, a szkoda została stwierdzona przez sąd. Wykluczone są również firmy, które w okresie 3 lat wstecz zapłaciły karę umowną w wysokości powyżej 5 proc. wartości kontraktu. Zapisy te spotkały się ze sprzeciwem przedsiębiorców, ponieważ ich zdaniem strony mają zazwyczaj przeciwny pogląd na to, z czyjej winy realizacja zamówienia się nie powiodła.

– Te zasady na pewno pomogą w realizacji zamówień publicznych – ocenia z kolei Józef Kurek, burmistrz Mszczonowa. Ubolewa jednak nad tym, że Polska nie korzysta z zachodnich wzorów przeprowadzania przetargów, gdzie cała procedura ma wiele etapów, a do ostatniego z nich docierają tylko najsilniejsze i najlepsze firmy.

– Do 1994 roku, czyli zanim weszła w życie pierwsza ustawa o zamówieniach publicznych, właśnie w ten sposób realizowaliśmy przetargi w naszej gminie – mówi Kurek. – Zawsze odrzucaliśmy wszystkich najtańszych i najdroższych wykonawców i w ten sposób eliminowaliśmy najsłabszych – dodaje.

Urzędnicy pod kontrolą
Nowe zapisy to jednak za mało. Problemem jest to, że zdecydowana większość samorządów nadal będzie stosować cenę jako jedyne kryterium wyboru oferty. Ta powszechna praktyka powoduje, że firmy przystępujące do przetargu, by go wygrać, mocno zaniżają koszty wykonania inwestycji. – Producenci materiałów muszą wychodzić naprzeciw oczekiwaniom firm budowlanych, a to oznacza pogorszenie jakości. Stąd biorą się obecne wszędzie niedoróbki i opóźnienia – mówi Dariusz Jadczyk, prezes częstochowskiego oddziału Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan.

– Obecne przepisy wskazują, iż za najkorzystniejszą ofertę należy rozumieć tę, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów albo ofertę z najniższą ceną – mówi Anita Wichniak-Olczak z Urzędu Zamówień Publicznych. Jednak w Polsce od 2007 roku cena jest wyłącznym kryterium oceny ofert w 90 proc. postępowań poniżej progów unijnych. Dla porównania – w krajach skandynawskich w 2011 roku najtańsze oferty wybrano jedynie w 10 proc. zamówień publicznych.

– Podstawowym problemem tej ustawy jest fakt, że każdy boi się kontroli – wyjaśnia Józef Kurek. – Urzędnik woli wybrać najtańszą ofertę, bo nie ma wtedy niebezpieczeństwa, że komisja kontrolująca projekt zarzuci inwestorowi subiektywizm lub ustawienie przetargu – dodaje.

Zarzut niewłaściwego wydatkowania publicznych pieniędzy mogą zresztą postawić nie tylko instytucje kontrolujące, ale także mieszkańcy, którzy podejrzliwie patrzą na drogie inwestycje.

– Mimo, że taki wybór będzie ze wszech miar zasadny, a w dłuższej perspektywie tańszy, jest to widoczne jedynie dla znających problem, reszta osób, zacznie rozsiewać różnego rodzaju sugestie by nie rzec, insynuacje – tłumaczy Dariusz Jadczyk, który przekonuje, że ustawa jest niekorzystna zarówno dla samorządów, jak i dla przedsiębiorców i należałoby napisać ją od nowa. (mg)