Wiesław Starowicz: Zatłoczenia w mieście nie da się pokonać nowymi drogami

Komentuj na Facebooku!



profesor Politechniki Krakowskiej Wiesław Starowicz, kierownik Zakładu Organizacji i Ekonomii Transportu, doradca Prezydenta Miasta Krakowa ds. gospodarki miejskiej



Zakorkowane miasta i ciągle rosnące ceny biletów komunikacji miejskiej to widoczne gołym okiem bolączki miejskiej komunikacji. Jakie pana zdaniem są dziś największe problemy polskich miast związane z transportem?
Wskazałbym sześć głównych problemów, choć innych, mniejszych, jest też bardzo wiele. Najważniejsze, według mnie, to rosnące zatłoczenie ulic i jego wpływ na warunki ruchu, w tym funkcjonowanie transportu miejskiego. Spadek prędkości podróży obniża atrakcyjność transportu publicznego i podnosi koszty eksploatacji. Zatłoczenie staje się problemem nie tylko w dużych, ale także w średnich i małych miastach. W małych miastach dużą uciążliwość stanowi też ruch tranzytowy, będący przyczyną złego stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego i środowiska naturalnego.

Poważnym problemem jest też brak w większości miast systematycznego planowania rozwoju systemów transportu powiązanego z planowaniem przestrzennym. Decyzje w sprawach lokalizacji obiektów generujących duży ruch (np. centra handlowo-usługowe) rzadko oparte są na wynikach wielokryterialnych analiz. Rzadkością są regularne badania zachowań transportowych. Praktycznie regularne działania obserwuje się tylko w największych miastach. Kolejnym problemem jest zły stan techniczny infrastruktury transportowej, w tym nawierzchni ulic, pomimo podejmowanych wysiłków remontowych i utrzymaniowych oraz wolno rozwijający się proces budowy ścieżek rowerowych będący uzewnętrznieniem możliwości zmian zachowań komunikacyjnych w miastach. Wprawdzie udział podróży rowerowych wzrósł w ostatnich latach kilkakrotnie, ale dalej jest to udział poniżej 3 proc.

Małą wagę przywiązuje się do organizacji przewozu ładunków w miastach. Rozwój centrów i terminali logistycznych odbywa się w sposób żywiołowy i w małym stopniu dotyczy obsługi miast.


Jakie przyczyny tych problemów?
Generalnie, podstawową przyczyną są zaległości w budowie i utrzymaniu infrastruktury wynikające z polityki państwa przez ostatnie 50 lat, a obecnie jest brak środków finansowych w miastach na realizację sprawnych miejskich systemów transportowych. Dostępność środków pomocowych UE złagodziła w ostatnich latach sytuację, ale nie uciekniemy od potrzeby wspomagania rozwiązywania problemów miast przez budżet państwa.

Drugą przyczyną jest niechęć mieszkańców miast do akceptowania potrzeby zmian zachowań komunikacyjnych – zamiast samochodu w godzinach szczytu komunikacyjnego transport publiczny lub rower.


Jak według pana wyglądać będzie najbliższa przyszłość transportu miejskiego w Polsce? Od czego w szczególności zależeć będzie rozwój tego sektora?
Na przyszłość można patrzeć „metodą kontynuacji” i wtedy trudno wyobrazić nam sobie szybkie zmiany. Pierwowzorem koła był kwadrat, a potem wielokąt, a pierwsze koło samochodowe miało szprychy.

Oczywiście, tempo zmian zależne będzie od uciążliwości, jakie musimy pokonać w jakości życia w miastach i od środków finansowych, jakimi będziemy dysponować. Ale zatłoczenia nie da się pokonać nowymi drogami. W Szanghaju, bogatym mieście, wybudowano sieć ulic „na pierwszym piętrze”, na estakadach. Gdy byłem tam dwa lata temu, ta sieć była już zapełniona i stało się w korkach. Tak więc, trzeba szukać innych sposobów, zmieniać nawyki ludzi do korzystania z samochodu, np. Skandynawia ma doskonałe wyniki w tym zakresie. Będzie to trudne, ponieważ ludzie nie lubią zmieniać swoich przyzwyczajeń.

I wreszcie na rozwój można patrzeć wizjonersko, niekonwencjonalnie.
I tu mamy do zagospodarowania przestrzeń powietrzną. Pamięta pani latające dywaniki, o których czytało się w baśniach? Może to jest przeszłość transportu miejskiego.


Więcej czytaj w najnowszym numerze "Forum Samrozadowego"