Dostępność wyborów dla osób z różnymi niepełnosprawnościami jest od wielu lat przedmiotem działań RPO. Pomimo wysiłków organów władzy publicznej na poziomie ustawodawstwa oraz postępujących prac na poziomie samorządu terytorialnego, problem braku szerokiej dostępności wyborów i trudności z korzystaniem z praw wyborczych przez tę grupę obywateli pozostaje aktualny i wciąż ma charakter systemowy. Kluczowa jest dostępność lokali wyborczych, której poprawa wymaga dalszych skoordynowanych wysiłków.
Biorąc pod uwagę m.in. wnioski wynikające z debaty zorganizowanej 29 marca 2023 r. w Biurze RPO, przy udziale ekspertów, przedstawicieli osób z niepełnosprawnościami i ich rzeczników działających w organizacjach pozarządowych, Rzecznik zwraca się do samorządów lokalnych - na których bezpośrednio spoczywa obowiązek organizacji i zapewnienia dostępności lokali wyborczych - o przyjęcie poniższych uwag i rekomendacji oraz możliwie jak najszersze przekazanie ich pracownikom i pracowniczkom.
Zgodnie z art. 186 § 1 Kodeksu wyborczego w każdej gminie co najmniej połowa lokali obwodowych komisji wyborczych powinna być dostosowana do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami. Szczegółowe wymogi lokalu określone są w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych.
W toku kontroli Biura RPO przed wyborami parlamentarnymi w 2023 r. dokonano oceny dostępności 143 lokali wyborczych. Jedynie w przypadku 36 nie zidentyfikowano żadnego uchybienia. Ponad trzy czwarte skontrolowanych lokali nie spełniało co najmniej jednego wymogu (76 proc.), prawie 40 proc. co najmniej trzech, a co czwarty co najmniej czterech wymogów dostępności. W ramach kontroli uwzględniono także problemy, które nie mają odzwierciedlenia w oficjalnych wymogach określonych w przepisach prawa, przede wszystkim przeszkody w otoczeniu lokalu wyborczego. Problemy takie odnotowano w przypadku 54 proc. skontrolowanych lokali wyborczych.
Źródło: https://bip.brpo.gov.pl/
.png)
