Ryszard Grobelny: Związki powiatowo-gminne ułatwią zarządzanie metropoliami

Zarówno na szczeblu powiatów, jak i gmin realizowane są zadania z dziedzin takich, jak ochrona  środowiska i przyrody, porządek publiczny i ochrona obywateli, transport zbiorowy, drogi publiczne, gospodarka wodna i szereg innych dziedzin. Jedyną formą „współdziałania” obu typów jednostek samorządu przy realizacji tych działań jest obecnie możliwość powierzenia realizacji zadań powiatu gminie oraz gminnych zadań powiatowi w drodze porozumienia.

– Konstrukcja ta, jak wskazuje dotychczasowe doświadczenie, wykorzystywana jest do incydentalnych lub jednostkowych zadań i nie sprawdza się w przypadku zadań o charakterze generalnym obejmującym całokształt spraw związanych z daną dziedziną, jak na przykład ochrona środowiska, transport lokalny czy edukacja publiczna – uważa Ryszard Grobelny, prezes Związku Miast Polskich.

Proponowana zmiana ustawy o samorządzie gminnym i ustawy o samorządzie powiatowym ma umożliwić tworzenie związków z uczestnictwem obu szczebli samorządów tj. gmin i powiatów. Dotychczas obowiązujące ustawy ustrojowe dopuszczają bowiem możliwość tworzenia związków jedynie na danym szczeblu (związki powiatów i związki międzygminne). Dodatkowo proponuje się również możliwość zawierania przez gminy porozumień ze związkami międzygminnymi i gminno-powiatowymi.

Jednocześnie proponuje się upoważnić związek do wydawania aktów prawa miejscowego w zakresie przejętych przez związek zadań.
– Skoro z chwilą powstania związku zadania realizowane dotychczas przez jednostkę samorządu terytorialnego stają się zadaniami związku, to winien on być wyposażony w instrumenty prawne umożliwiające mu realizację tych zadań, w tym przypadku tworzenie prawa miejscowego – uzasadnia Ryszard Grobelny.

Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie istnieją rozbieżności, co do tego, czy związek, niebędący jednostką samorządu terytorialnego, uprawniony jest do wydawania aktów prawa miejscowego.

– Istnieje oczywiście wątpliwość czy zmiana ta nie będzie sprzeczna z art. 94 Konstytucji, który w kompetencje do ustanawiania aktów prawa miejscowego wyposaża organy samorządu terytorialnego. Wydaje się, że precedens w tej sprawie zaistniał już w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, która to ustawa utożsamia związek z gminą, co w konsekwencji powoduje, że regulaminy zaopatrzenia w wodę na obszarze działania związku uchwalane są przez jego zgromadzenie. Celowe jest, by w kompetencje te wyposażała związek ustawa ustrojowa a nie przepisy szczególne – podsumowuje prezes ZMP.

Do pobrania:

• Projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o samorządzie powiatowym
• Uzasadnienie projektu