Czesław Tomalik: Upartyjnienie życia politycznego przekracza wszystkie granice

Dziś trudno odtworzyć atmosferę wiosny 1990 r., kiedy samorząd gminny był wprowadzany przez rząd Tadeusza Mazowieckiego przy poparciu Sejmu „kontraktowego”. Odchodził PRL, a III Rzeczpospolita wprowadzała pierwsze reformy. Był to okres nadziei i niepokoju.

Mieliśmy nadzieję, że jako mieszkańcy wreszcie będzie mieli wpływ na to, co się dzieje w naszej gminie, w naszym mieście, że poprawią się warunki naszego życia. Niepokoje były bardzo silne, bo od stycznia wprowadzano plan Balcerowicza, skokowe urynkowienie gospodarki i duszenie hiperinflacji.

Zresztą głębokie zmiany zawsze budzą niepokój. Jak wiadomo, reforma samorządu gminnego udała się znakomicie. Z perspektywy naszej obecnej świadomości, dorobku gmin i członkostwa w Unii Europejskiej można powiedzieć, że w 1990 r. zaczęła się normalność. Wyzwolono przy tym społeczną energię. Patrząc na to, co było potem, trzeba dziś powiedzieć: LEPSZE JUŻ BYŁO.

Drugim kamieniem milowym w 20-letniej historii samorządu gminnego było przejęcie szkół podstawowych przez gminy. Choć część samorządów zrobiła to wcześniej i na własny wniosek, to właśnie od 1 stycznia 1996 r. cała oświata podstawowa znalazła się w rękach samorządów. Subwencja z budżetu państwa na utrzymanie szkół spowodowała skokowy wzrost budżetów gmin, a szkoły otrzymały nowego gospodarza.

Wydawało się, że trzecie wydarzenie umocni gminy i zapewni im pomyślną przyszłość. W 1997 r. w  Konstytucji RP znalazły się zapisy szczególnie istotne dla gminnych wspólnot samorządowych. Niestety, gwarancje zapisane w najwyższym prawie Rzeczypospolitej nie uchroniły samorządów gminnych przed tym, CO BYŁO PÓŹNIEJ: złymi ustawami, nowymi zadaniami bez wystarczających środków, upartyjnieniem. Wystarczy cytat z niedawnej wypowiedzi wicemarszałka Senatu Zbigniewa Romaszewskiego: "...upartyjnienie naszego życia politycznego przekracza wszystkie granice". 

Więcej opinii dotyczących dwudziestolecia samorządu terytorialnego w Polsce już w marcowym numerze Forum Samorządowego.