Strona główna  |  Wydawnictwo  |  Kontakt  |  Reklama
.

 
Aktualności

»


Tomalik komentuje: Czy można gminę wywłaszczyć, zabrać jej majątek

Samorządy gminne stały się właścicielem znacznego majątku w okresie 26 lat, które upłynęły od wejścia w życie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych. Nastąpiło to po pierwsze na skutek komunalizacji mienia Skarbu Państwa. 

Przejęcie mienia państwowego przez gminy z mocy prawa oraz w drodze aktu przekazania następowało zwłaszcza w pierwszych latach od wdrożenia reformy samorządowej w 1990 r. Po drugie przez ćwierć wieku miały miejsce liczne akty nabycia mienia przez gminy i procesy inwestycyjne. Dziś na majątek gminy składają się głównie nieruchomości gruntowe oraz infrastruktura techniczna i społeczna.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w art. 8 stanowi:

Art. 8. 1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

Uniwersalną definicję wspólnoty samorządowej zawiera art. 16 Konstytucji, który stanowi:
Art. 16. 1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Rangę gminy i przysługujące jej prawa majątkowe gwarantują art. 164 i 165 Konstytucji, które stanowią:
Art. 164. 1. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
2. Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.
3. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.
Art. 165. 1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe.
2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.

Wyrażając konstytucyjnie zagwarantowaną ochronę prawa własności artykuły 21 i 64 Konstytucji oznaczają możliwość dochodzenia swojego prawa do własności tego, co się utraciłoArt. 64 Konstytucji stanowi:
Art. 64. 1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia.
2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.
3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.

Dopuszczalność wywłaszczenia jako wyjątku od konstytucyjnej zasady ochrony własności zawarta jest w art. 21 Konstytucji, który stanowi:
Art. 21. 1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia.
2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Pamiętajmy o środkach ochrony wolności i praw zawartych w art. 77 i 78 Konstytucji, które stanowią:
Art. 77. 1. Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.
2. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.
Art. 78. Każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Wyjątki od tej zasady oraz tryb zaskarżania określa ustawa.

W tym felietonie będziemy mówić o skutkach ewentualnego rozporządzenia Rady Ministrów. Spójrzmy na dotyczące rozporządzeń artykuły 87 i 92 Konstytucji, które stanowią:
Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
Art. 92. 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.
2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi.

Precyzyjną definicję gminy - adekwatną do uniwersalnej definicji zawartej w przytoczonym na wstępie art. 16 Konstytucji - znajdziemy w art. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, który stanowi:
Art. 1. 1. Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Plan aneksji przez miasto Opole najcenniejszych gospodarczo sołectw z pięciu podopolskich gmin jest ważny dla wszystkich gmin w Polsce. Jeżeli inicjatywa prezydenta miasta Opola popierana przez wojewodę opolskiego się powiedzie, wówczas każdy prezydent lub burmistrz większego miasta będzie mógł sięgnąć w tym samym trybie po atrakcyjne tereny sąsiednich gmin, na których dany samorząd gminny rozwinął infrastrukturę komunalną. To może rozpali liczne konflikty społeczne i zniweczy dorobek 26-letniej pracy samorządów gminnych.

W stanowisku nr 2/4/VI/2016 Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w sprawie poszerzenia granic administracyjnych Miasta Opola kosztem integralności gmin: Dąbrowa, Dobrzeń Wielki, Komprachcice, Prószków i Turawa czytamy:

W związku z powyższym Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego w Opolu negatywnie ocenia zmiany inicjowane wbrew woli mieszkańców zamieszkałych dany teren, jak również zmiany stanowiące pretekst do „przejęcia” obecnych lub przyszłych terenów inwestycyjnych.

Z informacji przedstawionych w dniu 13 czerwca na posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Opolu wynika, że zamiar włączenia w granice Opola sołectw z wyżej wymienionych 5 gmin spowoduje utratę majątku tych gmin i powiatu opolskiego o łącznej wartości 124.318.476,96 zł. To sieci wodociągowe, kanalizacyjne, ciepłownicze, grunty, budynki, drogi i pozostałe środki trwałe.

Wywłaszczenie gminy może być skutkiem rozporządzenia Rady Ministrów wydanego na podstawie art. 4 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi:
Art. 4. 1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia:
1) tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich granice;
2) nadaje gminie lub miejscowości status miasta i ustala jego granice;
3) ustala i zmienia nazwy gmin oraz siedziby ich władz.
2. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, może być wydane także na wniosek zainteresowanej rady gminy.
3. Ustalenie i zmiana granic gmin dokonywane są w sposób zapewniający gminie terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający zdolność wykonywania zadań publicznych.
4. Nadanie gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalenie jego granic i ich zmiana dokonywane są w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy.
5. Zmiany, o których mowa w ust. 1, następują z dniem 1 stycznia.

Temat inicjatywy władz miasta Opola odebrania sąsiednim 5 gminom najbardziej atrakcyjnych terenów zdominował dyskusję na niedawnej konferencji z okazji 25-lecia Związku Gmin Śląska Opolskiego w dniu 20 czerwca.

zgso@zgso.org.pl

2016-06-29 06:24:00

powrót

Dołącz do dyskusji na stronie

»

Komentarz:
Text:
Podpis:
Nazwa:
WWW:

Wysłanie komentarza oznacza ze zgadzam się na regulamin.
Dołącz do dyskusji na FB

»

 

»

TURYSTYKA

»

»

URZĘDY MARSZAŁKOWSKIE

»

POBIERZ BEZPŁATNIE

»

Wydarzenia w najbliższym czasie

»

27 marca, Warszawa, Posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, https://www.gov.pl/web/

27-28 marca, Warszawa, Forum Finansowania Agrobiznesu, https://pisb.pl/


Newsletter

»

Zamów newsletter


Sprawdź co słychać w największych samorządowych korporacjach

»